بررسی اثر کاربرد زغال زیستی و زئولیت طبیعی بر تثبیت مس در یک خاک آهکی آلوده به مس

Authors

حمیدرضا بوستانی

دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز مهدی نجفی قیری

دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز

abstract

سابقه و هدف: روش غیر متحرک کردن درجا، به بررسی کاهش زیست فراهمی فلزات در خاک های آلوده با استفاده از مواد بهسازی که با محیط زیست سازگار باشند، می پردازد. زغال زیستی، در سال های اخیر به طور مؤثر درجهت به حداقل رساندن مقدار جذب فلزات سنگین توسط محصولات زراعی در محل های آلوده، با استفاده از فرایند غیرمتحرک سازی، مورد استفاده قرار گرفته است. زئولیت نیز یک کانی آلومینوسیلیکات قلیایی متخلخل است که استفاده از آن به عنوان یک اصلاح کننده معدنی بخصوص در تثبیت فلزات سنگین در خاک رو به گسترش است. بنابراین، هدف از پژوهش حاضر، بررسی تثبیت عنصر مس در یک خاک آهکی آلوده به مس تحت تاثیر کاربرد زغال زیستی حاصل از مواد آلی مختلف و زئولیت طبیعی و برهمکنش آن ها بود. مواد و روش ها: مقدار مناسبی خاک از افق سطحی (0-30 سانتی متر) یک خاک آهکی برداشته، هواخشک و از الک 2 میلی-متری عبور داده شد. سپس به هر نمونه خاک (200 گرم)، مقدار 500 میلی گرم مس در کیلوگرم خاک از منبع نمک سولفات مس افزوده شد. آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتورها شامل زغال زیستی در شش سطح (عدم کاربرد زغال زیستی (c)، زغال زیستی کاه گندم (wsb)، زغال زیستی کاه ذرت (csb)، زغال زیستی تفاله ریشه شیرین بیان (lrb)، زغال زیستی سبوس برنج (rhb) و زغال زیستی کودگوسفندی (smb) هر کدام در سطح 3 درصد وزنی) و زئولیت در سه سطح ((z0) 0، (z1) 3 و (z2) 6 درصد وزنی) بود. نمونه های خاک آلوده طبق طرح آزمایشی تیمار شده و به مدت 90 روز در دمای اتاق (2±22 درجه سلسیوس) و در حدود رطوبت ظرفیت زراعی توسط آب مقطر نگهداری شدند. جهت بررسی اثربخشی مواد بهساز کاربردی در تثبیت مس در خاک از روش عصاره گیری پی-درپی اسپوزیتو و همکاران، شاخص تفکیک کاهش یافته و پارامترهای مدل سینتیکی درجه یک دوفازی (q1، q2 و q3) با استفاده از عصاره گیر edta، استفاده شد. یافته ها: ترتیب درصد نسبی شکل های شیمیایی مس در تیمارهای مختلف در خاک به صورت کربناتی> باقی مانده> آلی> جذب سطحی> محلول+تبادلی بود. با افزایش سطوح کاربرد زئولیت در خاک از z0 به z2، غلظت شکل های محلول+تبادلی، جذبی، آلی و کربناتی مس به طور معنی داری به ترتیب به مبزان 46/5، 80/7، 40/10 و 30/15 درصد کاهش یافت درحالی که شکل باقی مانده مس افزایش یافت. کاربرد همه ی زغال های زیستی بجز سبوس برنج سبب کاهش معنی دار شکل محلول+تبادلی مس نسبت به تیمار شاهد شد. کاربرد هر پنج نوع زغال زیستی در خاک سبب کاهش معنی دار شکل آلی و کربناتی مس شد، درحالی که شکل باقی مانده مس به طور معنی داری نسبت به تیمار شاهد افزایش یافت. شاخص تفکیک-کاهش یافته نیز در اثر کاربرد سطوح زئولیت و زغال های زیستی به طور معنی داری افزایش یافت. تیمار مرکب کاربرد زغال-زیستی کود دامی و 6 درصد وزنی زئولیت (smbz2)، بیشترین مقدار این شاخص را داشت. پ هاش خاک با شکل باقی-مانده و شاخص تفکیک کاهش یافته مس همبستگی مثبت و معنی داری را نشان داد که نشانگر نقش مهم افزایش پ هاش تحت تاثیر تیمارهای کاربردی در تثبیت مس در خاک است. آزادسازی مس توسط عصاره گیر edta در تیمارهای مختلف در ابتدا سریع و سپس با سرعت کمتری ادامه یافت که احتمالاً نشان دهنده مشارکت مکان هایی مختلف با انرژی پیوند متفاوت در آزادسازی مس است. نسبت های q1/q3 و q2/q3 در اثر کاربرد هر پنج نوع زغال زیستی و افزایش سطوح کاربرد زئولیت، به طور معنی داری کاهش یافت. کمترین مقدار نسبت های q1/q3 و q2/q3 در تیمار مرکب wsbz2 مشاهده شد. همبستگی مثبت معنی داری بین پارامترهای q1 و q2 با شکل کربناتی و پارامتر q3 با شکل باقی مانده وجود داشت. نتیجه گیری: کاربرد هر پنج نوع زغال زیستی و سطوح زئولیت سبب تبدیل شکل های شیمیایی مس از شکل هایی با قابلیت زیست فراهمی و تحرک بیشتر به شکل هایی با پایداری بیشتر شد. با توجه به نتایج شاخص ها به نظر می رسد که تیمارهای مرکب کاربرد زغال زیستی کود دامی و 6 درصد وزنی زئولیت (smbz2) و زغال زیستی کاه گندم و 6 درصد وزنی زئولیت (wsbz2) مؤثرتر از دیگر تیمارها در تثبیت مس در خاک، بودند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

پیامد زغال زیستی اصلاح شده ذرت بر برخی ویژگی‌های زیستی یک خاک آهکی آلوده به کادمیوم

پیشینه و هدف: انباشتگی فلزهای سنگین در سال‌های گذشته بسته به کارکرد مردم روبه افزایش است. ریزجانداران خپیشینه و هدف: انباشتگی فلزهای سنگین در سال‌های گذشته بسته به کارکرد مردم روبه افزایش است. ریزجانداران خاک از بخش‌های مهم خاک بوده که کارکرد آنها وابسته به زهری بودن فلزهای سنگین مانند کادمیوم است. فراسنجه‌های میکروبـی مـی‌تواننـد برای ارزیـابی کیفیـت خاک‌های آلوده بکار روند. زغال زیستی همانند ...

full text

تاثیر کاربرد بیوچار و زئولیت طبیعی بر سینتیک آزادسازی و شکل‌های شیمیایی روی در یک خاک آهکی آلوده به روی

سابقه و هدف: یکی از روش‌های مؤثر در جهت کاهش اثرات زیان‌آور فلزات سنگین در خاک‌های آلوده، استفاده از مواد اصلاحی آلی و معدنی جهت تثیت آن‌ها است. افزودن بیوچار (زغال زیستی) به عنوان یک ماده اصلاحی آلی به خاک ممکن است برخی از ویژگی‌های شیمیایی خاک را تغییر داده و شرایط مناسب را جهت بی‌تحرکی فلزات سنگین در خاک فراهم کند. زئولیت نیز یک کانی آلومینوسیلیکات قلیایی متخلخل است که استفاده از آن به عنوان...

full text

تغییرات بیوژئوشیمیایی مس در ریزوسفر گیاهان غده ای کشت شده در یک خاک آهکی آلوده به مس

فعالیت ریشه‌ها و فرآیند‌های ریزوسفری بر حلالیت و زیست‌فراهمی فلزات سنگین در ریزوسفر اثر گذاشته و نقش تعیین کننده‌ای بر سرنوشت عناصر شیمیایی در اکوسیستم‌های خاکی دارند. به منظور بررسی تغییرات بیوژئوشیمیایی مس در یک خاک آلوده به مس (5/85 میلی‌گرم در کیلوگرم)، یک آزمایش کشت گلدانی به مدت 45 روز با 3 رقم ترب (سفید، قرمز، سیاه) و 2 رقم شلغم (N-135,N-180) به‌صورت طرح پایه کاملاً تصادفی با چهار تکرار ا...

full text

اثر زئولیت طبیعی بر جذب مس و منگنز توسط گندم در خاک‌های آلوده مناطق جنگی

از محدودیت­های اصلی کشت گیاهان زراعی به خصوص گندم در خاک­های آلوده مناطق جنگی وجود غلظت­های بالای فلزات سنگین به خصوص منگنز و مس می­باشد که با ورود به چرخه حیاتی گیاه باعث سمیت گیاه و به خطر انداختن امنیت غذایی جامعه می­گردد. هدف از این پژوهش بررسی اثر زئولیت طبیعی بر جذب مس و منگنز خاک‌های آلوده مناطق جنگی توسط گندم می­باشد. این آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار برای ه...

full text

ارزیابی تاثیر کاربرد نانوهیدروکسی‌آپاتیت بر تثبیت کادمیم در یک خاک آهکی آلوده

سابقه و هدف: کادمیم یکی از متداول‌ترین آلاینده‌های زیست ‌محیطی است که می‌تواند اثر نامطلوبی بر روی همه ارگانیسم‌های زنده داشته باشد. از این رو یک روش پالایشی صحیح برای کاهش فراهمی فلز در خاک مورد نیاز است. از آنجا که نانومواد واکنش‌پذیری و ظرفیت جذب سطحی بیشتری نسبت به همان مواد در اندازه معمولی دارند، از این رو با گسترش کاربردهای مختلف نانوفناوری در زندگی بشر، ارزیابی کارایی نانوذرات در پالایش...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهش های حفاظت آب و خاک

جلد ۲۳، شماره ۶، صفحات ۵۳-۷۸

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023